Uçucu Yağların Güvenli Kullanımı için Öneriler
Uçucu yağlar, parfümeride, ilaç sanayinde, aromaterapide, kozmetik endüstrisinde ve yiyecek-içeceklerin aromalandırılmasında kullanılan doğal ürünlerdir. Pandemi sürecinde doğal ürünlere olan ilginin artması ve aromaterapinin günlük yaşama yaygın olarak girmesi, uçucu yağların kullanımını yaygınlaştırmış ve bu yağların güvenli kullanımıyla ilgili riskleri de gündeme getirmiştir.
Uçucu yağların hoş kokularının yanı sıra birçok önemli etkisi bulunmaktadır. Bu faydaları doğru kullanımla öne çıkarabiliriz. Bu sebeple, uçucu yağların güvenli kullanımı için dikkat edilmesi gereken noktaları sizin için derledik:
Seyreltilmeden kullanılmamalı
Uçucu yağlar çok konsantre oldukları için, doğrudan kullanıldıklarında cilt üzerinde yanma ve tahrişe sebep olabilirler. Bu nedenle tatlı badem yağı, zeytinyağı, jojoba, avokado veya üzüm çekirdeği yağı gibi bir taşıyıcı yağ ile seyreltilerek kullanılmalıdır. Seyreltme oranları kullanılan uçucu yağa göre değişir.
Mukoz membranlara uygulanmamalı
Uçucu yağların ağız, boğaz ve vajina gibi mukoz membranlara doğrudan uygulanması, tahrişe ve zararlı etkilere yol açabilir. Aynı şekilde, açık yaralara da doğrudan uygulanmamalıdır. Bu gibi durumlarda, ancak tedavi amacıyla doktor kontrolünde ve bir taşıyıcı yağ ile seyreltilerek uygulanmalıdır.
Ağızdan kullanım (Dahili)
Bazı platformlarda uçucu yağların ağızdan kullanımının önerildiği görülmektedir. Ancak araştırmalar, bu yağların doğrudan ağızdan alınmasının mukoz membran hasarlarına yol açabileceğini göstermektedir. Bu yüzden, sadece doktor tavsiyesiyle kapsül halinde alınan uçucu yağlar kullanılmalıdır. Su veya meyve suyu ile karıştırılarak tüketiminden kaçınılmalıdır.
Hassas ciltler için seyreltilmiş formlar bile risklidir
Alerjik ya da hassas bünyeye sahip kişiler, uygun şekilde seyreltilmiş bir uçucu yağı ilk kez kullanmadan önce bileklerinin iç kısmında deneme yapmalı ve herhangi bir reaksiyon olmadığında kullanıma devam etmelidir. Alerjik reaksiyon oluşursa, kullanım derhal bırakılmalıdır.
Güneşin zararlı etkileri ortaya çıkabilir
Bazı yağlar, içerdikleri fototoksik maddeler sebebiyle güneş ışığı ile temas ettiklerinde cilt üzerinde istenmeyen etkilere yol açabilir. Özellikle narenciye uçucu yağları, UV ışınları ile reaksiyona girerek ciltte hassasiyet, kızarıklık, fotodermatit ve lekelenme gibi toksik etkilere neden olabilir. Limon, bergamot, greyfurt gibi yağlar kullanıldıktan sonra en az 12 saat güneşe çıkılmamalı veya ilgili bölge kapatılmalıdır. Ayrıca, Angelica kök uçucu yağı ve kimyon uçucu yağı da fototoksik etki gösterebilen yağlar arasında sayılmaktadır. Ancak buhar distilasyonu ile elde edilen narenciye yağlarında fototoksik etkiye sebep olan furanokumarinler bulunmadığı için bu yağlar güvenle kullanılabilir.
Hamilelikte kullanım
Hamilelik ve emzirme döneminde yeterli araştırma olmadığı için uçucu yağların ağızdan kullanımından kaçınılmalıdır. Adaçayı, karanfil, rezene, mercanköşk, kekik, pelinotu, ardıç ve biberiye gibi uçucu yağlar bu dönemde hem dahilen hem de haricen kullanılmamalıdır. Lavanta, gül ve papatya yağları içeren losyon ve banyo ürünleri ise genellikle güvenli kabul edilmektedir.
Görüldüğü gibi, birkaç küçük ama önemli noktaya dikkat ederek uçucu yağları güvenli bir şekilde kullanmak mümkündür.
Bakkali ve ark., Food and Chemical Toxicology 46 (2008) 446–475
Posadzki P ve ark., International Journal of Risk & Safety in Medicine 24 (2012) 147–161.
Sibbritt D ve ark., Journal of The Australian Colege of Midwives 27 (2014) 41-45.
Tisserand, R. and Young, R. (2014). Essential Oil Safety (2nd ed.). London: Elsevier.